AEBL-E çelik uddeholm firması tarafından üretilen İsveç menşeili bir çeliktir.Paslanmaz çelikler içerisinde keskinliği ile ön plana çıkmaktadır. Namlu dayanımı, tokluk, paslanma direnci gibi ana konularda performansı kesinlikle yeterli seviyelerdedir.
Böhler AEBL-E çelik genelde şef bıçağı kasao bıçağı gibi kesmeye dönük bıçakların imalatında kullanılmaktadır.AEBL-E çelik çok ince tane yapısına sahiptir,Buda çeliğin çok keskin olabilmesine imkan tanımaktadır,
AEBL-E Çeliğin Artıları Eksileri Nelerdir?
AEBL-E çeliği bıçak çeliği olarak değerlendirmek ve doğru bir fikir sahibi olabilmek için için 5 ana maddeye ayırmalı ve bu şekilde incelemeliyiz.
Ağız Dayanımı: AEBL-E çelik ağız dayanımı konusunda iyidir . Ulaşabildiği yüksek sertlik değerini uygun bir imalat reçetesi ile birleştirdiğinizde mükemmele sonuçlara ulaşabilirsiniz.
Paslanma(Korozyon) Direnci: Sahip olduğu %13 krom(Cr) oranı ile iyi paslanma direncine sahiptir. Asidik ortamlarda ve tuzlu suda paslandığı daha doğrusu lekelendiği gözlemlenmiştir
Aşınma Direnci: AEBL-E çeliğin aşınma diranci iyidir bekleneni verir.
Keskinlik: . AEBL-E çelik nerdeyse toz metalürjik çelikler kadar ince tane yapılıdır buda çeliğe muazzam bir keskinlik kabiliyeti tanır.
Tokluk: AEBL-E çelik yeterli tokluğa sahiptir.
AEBL-E Çelikten hangi bıçaklar yapılmalı yapılmamalıdır?
AEBL-E çelik çoğu konuda oldukça iyi değerlere sahiptir, .keskinliği ile ön plana çıkan bir çelik olması dolayısıyla mutfak bıçaklarında önermekteyiz..
Fazla kalınlık seçeneği olmadığı için doğada kullanımı hakkında yeterli doneye sahip değiliz
Asidik ortamlarda tuzlu suda oksitlenebildiği gözlemlenmiştir,Tamamen paslanmaz diyemeyiz
Bileşenleri
C (Karbon): %0,67 – Aşınma direncinini artırıp çeliğe sertlik kazandırır, Yüksek miktarda karbonun eksisi çeliğe kırılganlık getirir,.
Cr (Krom): %13 – Aşınma direnci ağız dayanımını için önemlidir. Aynı zamanda paslanma direncimizi belirleyen çok önemli bir etkendir. Bir çeliğin paslanmaz olabilmesi için Krom oranı minimum %13 olmalıdır
Mn (Manganez): %0.6 – Sertliği ve kırılganlığı belirler. İdeal oranda olmadığı takdirde çeliğe zarar verebilir,
Si (Silikon): %0.4 – Güce etki eder, arttırır.
AEBL-E İçin Doğru Sertlik Değerleri Ne Olmalı
AEBL-E çelik iyi bir ısıl işlem ilse 62Hrc sertliğe ulaşabilir. Meneviş yapıldıktan sonra sertlik değeri bir miktar düşecektir. Uygulanacak meneviş reçetesi ile kullanabileceğimiz sertlik değerleri 40-60Hrc arasındadır.
Sertlik tek başina AEBL-E çelik için geçerli bir referans değildir. AEBL-E çelik tokluk oranı iyi bir çelik olsa dahi 60Hrc sınırın aşılması sıkıntılar doğurabilir. Bizim tavsiyemiz 58 hrc civarıdır.
AEBL-E Üretiminde Nelere Dikkat Etmelidir?
İster kullanıcı olarak ister üretici olarak isterseniz satıcı olarak bıçak ile alakadar iseniz AEBL-E çeliğin işlenmesi hakkında muhakkak fikir sahibi olmak zorundasınız. AEBL-E çeliğin iyi bir bıçağa dönüşmesi için gerekli reçete ile işlenmesi gerekir. Çeliğin uygun şekillendirmesi ve talaş kaldırma reçetesine riayet N690 çeliği başarıya taşır,
AEBL-E çeliğin taktim şekli 2000mm uzunluğunda ve 320mm genişliğinde üretilir.Fazla kalınlık seçenekleri yoktur. Gümüşvari bir renge sahiptir.Rulodan açılması dolayısıyla burkulma ve kısmi yamukluk olabilmektedir.
Şekil Vermede Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
AEBL-E çelik fabrika çıkışı gayet yumuşaktır ve kolaylıkla işlenebilir. Başarılı ısıl işlem ile çelik üstün vasıflara ulaşır. AEBL-E Çeliğinizi işlemek için eğe, bant zımpara ve diğer aşındırıcı el aletlerinin ve makinelerin yanı sıra cnc, lazer, su jeti gibi makineleri kullanabilirsiniz.
Bıçak yapmak için AEBL-E çeliği dövemezsiniz, dövmemeniz gerekir, Çeliği dövmek bıçağa artı değer katan bir işlem değildir, yanlızca bir şekillendirme yöntemidir. Aşındırma yönteminin çok zor ve maliyetli olduğu büyük parçalarda sıcak dövme sanayide tercih edilir ve işlemin tamamlanması, çeliğin mikro yapısının düzenlenmesi için pek çok zor aşama gerekir.
AEBL-E çelikten yaptığımız bıçaklar göreceli olarak oldukça küçük iş parçaları.Genelde kullandığımız çelik kalınlıkları genelde 3mm ve altıdır.
Isıl İşlem
AEBL-E çeliğin ısıl işlemine dikkat etmeniz gerekir. Sertleştirme sırasında dalgalanmayan ısı ortamı ve oksijensiz ortam gerekmektedir.Aksi durumlar çeliğiniz için başarısız bir ısıl işleme sebep olur, paslanmazlık özelliğini kaybedebilir sertleşmeme olabilir, bu olumsuzluklar hatalı ısıl işlem sonucudur. Doğru ısıl işlem için vakumlu bir fırın en idealidir.
Fakat doğru izolasyon ile ısı sabitliği sunabilen elektrikli fırınlar ile de ısıl işlem yapmak mümkündür, Ama tecrübe elzemdir. Unutmayın, ısıl işlem bir bütündür ve demlenme süresinden soğutma kısmına kadar çeliğiniz kesinlikle oksijen ile temas etmemelidir.
Başarılı bir ısıl işlem için izlemeniz reçetemiz nasıl olmalı?
Gerilim Giderme
Bıçağınızın üretim aşamasında üzerinde biriken sitresi yok etmek için uygulanması önerilmelidir,
Bıçağınızı fırında 700 C° ‘ye kadar 30 dakika ısıtın ve fırın içinde oda sıcaklığına düşmesini bekleyin. Ortaya çıkacak mikro yapı gayet stabil olacaktır.
Sertleştirme
AEBL-E çelik için sertleştirme ısı aralığı 1030 C°–1060 C° arasındadır. Belirlenecek ısı değeri çeliğin kütleisine istenen sertliğe göre belirlenmektedir. Tecrübelerimize göre 1050 C° doğru bir tercih olacaktır.
Sertleştirme Isısı: 65OC 15DK
830C 15DK
1060C 15DK
Soğutma
Su verme olarak anılan bu işlem demirin çelik haline dönüşme evresidir.Bu aşamada çelik son derece kırılgandır,
Yağ ile soğutma
Eğer bıçağınız 4mm üzeri ise uygun ısıl işlem yapı ile sertleştirmek mümkün. Eğer bu yöntemi seçecekseniz uygun ısıl işlem yağını seçtiğinizden ve yağ sıcaklığının 90 C° - 140 C° arasında olmasına dikkat edin, çeliğin yağa girişi çok hızlı olmalı ve tamamen soğuyana kadar bıçak yağ içerisinde hareket halinde olmalıdır. Bu işlem esnasında bıçağın oksijen ile kesinlikle temas etmemesi çok önemlidir.
Basınçlı hava ile soğutma
Elektrikli fırın ve paslanmaz folyo ile oksijen ile teması önlenip yapılmalıdır, Fırından çıkarılan bıçak 2 alüminyum plaka arasına sıkıştırılır, 2 plaka arasında kalan boşluktan ağız kısmından başlayarak tüm bölgeler hızlı ve eşit bir şekilde tamamen soğutulmalıdır.Bunun için en az 5barlık bir basınç gerekmektedir,
Meneviş
Yukarıda anlatılan reçeteye uyarsanız 60-61 HRC sertliğe ulaşabilirsiniz, Bıçağınız ısıl işlemim getirdiği sitres ile çok kırılgandır. Bu kırılganlığı gidermek için uygulayacağımız işlemin adını meneviştir ve yapılması elzemdir,
Meneviş ısı aralığı: 150 C°- 300 C° , arasında istenilen sertliğe göre 1saat x2 tekrar olarak yapılmalıdır,