K110 (D2) çelik   BÖHLER  firması tarafından üretilen Avusturya menşeiili bir çeliktir.ESR olarak veya olmayarak ta üretilmektedir uzak doğu menşeili üretimleri de vardır ama böhler üretimi olan bariz şekilde daha iyidir. 2379 olarak da tanımlanan D2 çelik hali hazırda kullanılan takım çeliklerinin atasıdır desek yanlış olmaz. Krom oranı çoğu takım çeliğine göre yüksektir bu değerler onu onu  paslanmaz çeliklere yaklaştırır ama paslanmaz olarak sınıflamaya yetmez.Üzerine en çok araştırma yapılmış çeliktir.Çokça kullanılıyor olması dolayısıyla ısıl şlem prosesi oturmuştur.K110 çeliği ısıl işlem firmaları başarılı bir şekilde sertleştirebilmektedir.Kesme sıvama baskılama işlemlerinde kullanılır.Bizi ilgilendiren kısmı kesme performansıdır ve bu istikamette deperlendirmek gerekir. Namlu dayanımı,  sertlik gibi konularda performansı kesinlikle yeterli seviyelerdedir.

          D2 (K110) çeliğin üretim amacı yüksek sertliklere çıkıp bu sertlikle tokluğu koruyabilmesidir.Sanaide kullanım yelpazesi geniş takım çeliğidir.Basma delme soğuk şekillendirme ve kesme işlemlerinde sorunsuz kullanılır. Taktim şekli çok geniştir değişik çap kalınlık ve ebatta temini mümkündür,Paslanmazlık değerleri çoğu takım çeliğinden iyidir.

K110 (2379) Çeliğin Artıları Eksileri Nelerdir?

         Özelinde  Böhler K110 çeliği  bıçak çeliği olarak değerlendirmek ve doğru bir fikir sahibi olabilmek için için 5 ana maddeye ayırmalı ve bu şekilde incelemeliyiz.

Ağız Dayanımı: K110 çelik ağız dayanımı konusunda sınıfında iyidir. Diğer takım çeliklerine nazaran tokluğu bir tık aşağıdadır.

Paslanma(Korozyon) Direnci: Sahip olduğu %12 krom(Cr) oranı ile paslanma direnci fena değildir. zira paslanmaz sayılabilmesi için %13(Cr) oranını geçmesi gerekiyor,

Aşınma Direnci: K110  çelik ESR üretim teknolojisi ile üretilirse toz metallere kafa tutabilir.Ama çoğu taktim şeklinde ESR üretim teknolojisi kullanılmamaktadır,

Keskinlik: K110 çelik başarılı bir keskinlik kapasitesi sunar ve bilemesi aşınması ile doğru orantılı olarak zordur .

Tokluk: K110 diğer takım çeliklerine göre bir tık aşağıdadır.

Böhler K110 Çelikten hangi bıçaklar yapılmalı yapılmamalıdır?

          K110 çelik çoğu konuda oldukça iyi değerlere sahiptir, ESR üretim teknolojisi ile üretilirse çok daha güzel sonuçlar verir.Genel olarak 25cm i geçmeyecek burkulmalara maruz kalmayacak bıçaklar için tercih edilmelidir.Benim bıçağım demir kesebilecek kadar sert olsun diyorsanız doğru tercih yapıyorsunuz zira kesme kalıplarında bu çelik çokça kullanılmaktadır .Biz bıçağın kullanım alanı dışında kullanılmasını tasvip etmiyoruz

 Şef bıçakları, dalgıç bıçakları ve balık avında kullanılacak bıçaklar için kesinlikle yanlış tercih olabilir dikkat ,  Bu sınıflar dışında ağır hizmetten tutun bushcraft bıçaklara kadar tüm bıçak sınıflarına uygundur ve çok iyi performans sunar.

Kesinlikle paslanmaz değildir,Sleipner çeliğe göre paslanmazlığı bir tık iyidir ama bunun için ESR üretim teknolojisi ile üretilmiş olması gerekir.

 Ulaşabildiği yüksek sertlik dolayısı ile 50cm ve üzeri büyük bıçakların üretiminden kaçınmalıyız. Büyük bıçak demek beraberinde büyük gerilimler demektir,Büyük bıçaklar için her zaman bölgesel sertleştirme yapabileceğiniz, karbon çeliklerini seçİlmesi daha yerinde olacaktır,

Sleipner Çelik Bileşenleri

            C (Karbon): %1,1 – Aşınma direncinini artırıp çeliğe sertlik kazandırır, Yüksek miktarda karbonun eksisi çeliğe kırılganlık getirir,.

            Cr (Krom): %8,3 – Aşınma direnci ağız dayanımını için önemlidir. Aynı zamanda paslanma direncimizi belirleyen çok önemli bir etkendir. Bir çeliğin paslanmaz olabilmesi için Krom oranı minimum %13 olmalıdır.

            Mo (Molibden): %2,1 – Çeliğin işlenmesini kolaylaştırır, ve gücünü arttırır.

            Mn (Manganez): %0.4 – Sertliği ve kırılganlığı belirler. İdeal oranda olmadığı takdirde çeliğe zarar verebilir,

            Si (Silikon): %0.9 – Güce etki eder, arttırır.

            V (Vanadyum): %0,5 – Aşınma direnci için çok faydalı olmakla birlikte çeliğin sertleşmesinde çok büyük bir etkendir

Böhler K340 İçin Doğru Sertlik Değerleri Ne Olmalı

          K340 çelik iyi bir ısıl işlem ilse 67Hrc sertliğe ulaşabilir. Meneviş yapıldıktan sonra sertlik değeri bir miktar düşecektir. Uygulanacak meneviş reçetesi ile kullanabileceğimiz sertlik değerleri 40-64Hrc arasındadır.

          Sertlik tek başina hiç bir  çelik için geçerli akçe değildir. K340 çelik tokluk oranı yüksek bir çeliktir 64hrc sertliği taşıyabilmektedir. Özellikle ağır hizmete yönelik bıçaklarda fazla sertlik yarardan çok zarar getirir,.61Hrc sınırını geçmemek daha uzun ömürlü bir kullanım sunduğu gibi bilemeside daha kolay olacaktır.Çok sert bıçakların ağız tutuşunda problemler olduğu gözlemlenmiştir.Kendi tecrübemize göre 60ila 61hrc sertliğin yeterli olduğudur.

Bizim kanaatimiz K340 çeliğin sleipnerden iyi olduğu yönündedir.

Böhler K340 Üretiminde Nelere Dikkat Etmelidir?

      K340 çeliği bıçak camiasına tanıtan özgün bıçak tır desek abartı olmaz. K340 çeliğin iyi bir bıçağa dönüşmesi için imalat prosesine riayet etmek elzemdir. Bu reçeteler yılların mühendislik tecrübe ve pratikleri ile ortaya çıkmıştır,

          K340 çeliğin taktim şekli biraz karışıktır değişik ölçülerde gelmektedir sanaide kullanıldığı için yelpazesi çok geniştir 2379 u referans aldığı için onun üretim şekline işdeğer ölçülerde üretilmektedir.Kulvarları sleipner ile aynıdır  Bizim kullandığımız plakaların üzerinde çeliği dış etkilerden koruyacak siyah pütürlü bir yüzey vardır. Bıçak çeliği olarak 4mm ve 4,5mm olarak bulunabilmektedir.ESR ve ESR olmayan taktim şekilleri vardır.ESR üretiminin bu kadar üzerine durmamızın sebebi çeliğe muadillerine göre katma değer katan olgunun ESR oluşu olması hasebiyledir. 

Şekil Vermede Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

          K340 çelik fabrika çıkışı gayet yumuşaktır ve kolaylıkla işlenebilir.Lakin şekillendirirken fazla ısıtmamak gerekir hava çeliği kategorisinde olduğu için sıvı ile temas olmasa dahi sertleşebilir. K340 çeliğinizi işlemek için  eğe, bant zımpara ve diğer aşındırıcı el aletlerinin ve makinelerin yanı sıra cnc, lazer, su jeti gibi makineleri  kullanabilirsiniz.Ama ısıtmamaya dikkat etmeliyiz.

          Bıçak yapmak için K340 çeliği dövmemelisiniz, dövmemeniz gerekir, Zira dövme çelikten sertlik aşınma direnci ve korozyon olarak üstün bir çeliktir.Çeliği dövmek bıçağa artı değer katan bir işlem değildir, yanlızca bir şekillendirme yöntemi oldoğunu unutmamalıyız. Aşındırma yönteminin çok zor ve maliyetli olduğu büyük parçalarda sıcak dövme sanayide tercih edilir bu işlemle talaş kaldırma maliyetinden kurtulmaya çalışılır. Dövme işlemin yapılırken dikkat edilmesi gereken çeliğin mikro yapısının düzenlenmesi için pek çok zor aşama gerekir.

          Sleipner çelikten yaptığımız bıçaklar göreceli olarak oldukça küçük iş parçaları.Genelde kullandığımız çelik kalınlıkları genelde 4.5mm dir . Bu kalınlıkta bir Sleipner  çeliği dövmek gereksizdir ve yapısını bozmaktadır.  Bu kadar geniş ürün yelpazesi varken sleipner  çeliği dövmek mantıksızdır,

Isıl İşlem

          K340 çeliğin ısıl işlemine çok dikkat etmeniz gerekir. Sertleştirme sırasında dalgalanmayan ısı ortamı ve oksijensiz ortam gerekmektedir.Aksi durumlar çeliğiniz için başarısız bir ısıl işleme sebep olur, paslanmazlık özelliğini kaybedebilir sertleşmeme olabilir, bu olumsuzluklar hatalı ısıl işlem sonucudur. Doğru ısıl işlem için vakumlu bir fırın en idealidir.

 Fakat doğru izolasyon ile ısı sabitliği sunabilen elektrikli fırınlar ile de ısıl işlem yapmak mümkündür, Ama tecrübe elzemdir. Unutmayın, ısıl işlem bir bütündür ve demlenme süresinden soğutma kısmına kadar çeliğiniz kesinlikle oksijen ile temas etmemelidir.

Başarılı bir ısıl işlem için izlemeniz reçetemiz nasıl olmalı?

Gerilim Giderme

          Bıçağınızın üretim aşamasında üzerinde biriken sitresi yok etmek için uygulanması önerilmelidir,

          Bıçağınızı fırında 800 C°ye kadar 30 dakika ısıtın ve fırın içinde oda sıcaklığına düşmesini bekleyin. Ortaya çıkacak mikro yapı gayet stabil olacaktır.

Sertleştirme

          K340 çelik için sertleştirme ısı aralığı 1050 C°–1080 C° arasındadır. Belirlenecek ısı değeri  çeliğin kütleisine istenen sertliğe göre belirlenmektedir. Tecrübelerimize göre 1070 C° doğru bir tercih olacaktır. 

Sertleştirme Isısı: 65OC 15DK

830C 15DK

1070C 15DK

Soğutma

          Su verme olarak  anılan bu işlem demirin çelik haline dönüşme evresidir.Bu aşamada çelik son derece kırılgandır,

Yağ ile soğutma

          Eğer bıçağınız 4mm üzeri ise uygun ısıl işlem yapı ile sertleştirmek mümkün. Eğer bu yöntemi seçecekseniz uygun ısıl işlem yağını seçtiğinizden ve yağ sıcaklığının 90 C° - 140 C° arasında olmasına dikkat edin, çeliğin yağa girişi çok hızlı olmalı ve tamamen soğuyana kadar bıçak yağ içerisinde hareket halinde olmalıdır. Bu işlem esnasında bıçağın oksijen ile kesinlikle temas etmemesi çok önemlidir.

Basınçlı hava ile soğutma

          Elektrikli fırın ve paslanmaz folyo ile oksijen ile teması önlenip yapılmalıdır, Fırından çıkarılan bıçak 2 alüminyum plaka arasına sıkıştırılır, 2 plaka arasında kalan boşluktan ağız kısmından başlayarak tüm bölgeler hızlı ve eşit bir şekilde tamamen soğutulmalıdır.Bunun için en az 5barlık bir basınç gerekmektedir,

Meneviş

          Yukarıda anlatılan reçeteye uyarsanız  61-63 HRC sertliğe ulaşabilirsiniz, Bıçağınız ısıl işlemim getirdiği sitres ile çok kırılgandır. Bu kırılganlığı gidermek için uygulayacağımız işlemin adını meneviştir ve yapılması elzemdir,

Meneviş ısı aralığı: 450° ila 750, arasında istenilen sertliğe göre 1saat x2 tekrar olarak yapılmalıdır,