Sleipner çelik Uddeholm firması tarafından üretilen isveç menşeiili bir çeliktir. 2379 namı diğer D2 çeliğinin modifiye edilmiş şeklidir. Krom oranının düşüklüğü dolayısıyla paslanmaz olarak kabul eddilemez . Namlu dayanımı, tokluk, sertlik gibi konularda performansı kesinlikle yeterli seviyelerdedir.
Sleipner çeliğin üretim amacı yüksek sertliklere çıkıp bu sertlikle tokluğu bir arada taşıyabilmesine olanak tanımasıdır.Sanaide kullanım yelpazesi geniş takım çeliğidir. D2 ye göre tok bir çeliktir aşınma direnci iyidir ama paslanmazlık olarak D2 nin gerisindedir.
Sleipner Çeliğin Artıları Eksileri Nelerdir?
Özelinde Uddeholm sleipner çeliği bıçak çeliği olarak değerlendirmek ve doğru bir fikir sahibi olabilmek için için 5 ana maddeye ayırmalı ve bu şekilde incelemeliyiz.
Ağız Dayanımı: Sleipner çelik ağız dayanımı konusunda sınıfında çok iyidir. Ulaşabildiği yüksek sertlik değerini uygun bir imalat reçetesi ile birleştirdiğinizde mükemmele sonuçlara ulaşabilirsiniz.
Paslanma(Korozyon) Direnci: Sahip olduğu %8 krom(Cr) oranı ile yeterli paslanma direncine sahip değildir. Bu krom oranı ile su ile temas edecek bıçakların yapımında kullanmak çok dikkat ister.
Aşınma Direnci: Sleipner çelik nerdeyse toz metalürjik çelikler kadar sertlik ve aşınma direnci sunar.Bunu yapabilmesi için iyi ısıl işlem elzemdir
Keskinlik: Sleipner çelik başarılı bir keskinlik kapasitesi sunar ve bilemesi aşınması ile doğru orantılı olarak zordur.
Tokluk: Sleipner çelik gayet iyi bir tokluğa sahiptir. Sahip olduğu bu tokluk seviyesi aşınma direnci ve ağız dayanımında çok etkilidir.
Uddeholm Sleipner Çelikten hangi bıçaklar yapılmalı yapılmamalıdır?
Sleipner çelik çoğu konuda oldukça iyi değerlere sahiptir, Genel olarak taktikal ve ağır şartlarda çalışacak bıçaklar için tercih edilmelidir.Benim bıçağım demir kessin diyorsanız doğru tercih yapıyorsunuz zira bu iş sleipner için sıradandır.Biz bıçağın kullanım alanı dışında kullanılmasını tasvip etmiyoruz
Şef bıçakları, dalgıç bıçakları ve balık avında kullanılacak bıçaklar için kesinlikle yanlış tercihtir, Bu sınıflar dışında ağır hizmetten tutun bushcraft bıçaklara kadar tüm bıçak sınıflarına uygundur ve çok iyi performans sunar.
Kesinlikle paslanmaz değildir,
50cm ve üzeri büyük bıçakların üretiminden kaçınmalıyız. Büyük bıçak demek beraberinde büyük gerilimler demektir,Büyük bıçaklar için her zaman bölgesel sertleştirme yapabileceğiniz, karbon çeliklerini seçİlmesi daha yerinde olacaktır,
Sleipner Çelik Bileşenleri
C (Karbon): %0,9 – Aşınma direncinini artırıp çeliğe sertlik kazandırır, Yüksek miktarda karbonun eksisi çeliğe kırılganlık getirir,.
Cr (Krom): %7,8 – Aşınma direnci ağız dayanımını için önemlidir. Aynı zamanda paslanma direncimizi belirleyen çok önemli bir etkendir. Bir çeliğin paslanmaz olabilmesi için Krom oranı minimum %13 olmalıdır.
Mo (Molibden): %2,5 – Çeliğin işlenmesini kolaylaştırır, ve gücünü arttırır.
Mn (Manganez): %0.5 – Sertliği ve kırılganlığı belirler. İdeal oranda olmadığı takdirde çeliğe zarar verebilir,
Si (Silikon): %0.9 – Güce etki eder, arttırır.
V (Vanadyum): %0,5 – Aşınma direnci için çok faydalı olmakla birlikte çeliğin sertleşmesinde çok büyük bir etkendir
Uddeholm Sleipner İçin Doğru Sertlik Değerleri Ne Olmalı
Sleipner çelik iyi bir ısıl işlem ilse 66Hrc sertliğe ulaşabilir. Meneviş yapıldıktan sonra sertlik değeri bir miktar düşecektir. Uygulanacak meneviş reçetesi ile kullanabileceğimiz sertlik değerleri 40-64Hrc arasındadır.
Sertlik tek başina sleipner çelik için geçerli bir referans değildir. sleipner çelik tokluk oranı yüksek bir çeliktir 64hrc sertliği taşıyabilmektedir. Özellikle ağır hizmete yönelik bıçaklarda fazla sertlik yarardan çok zarar getirir,.61Hrc sınırını geçmemek daha uzun ömürlü bir kullanım sunduğu gibi bilemeside daha kolay olacaktır.Çok sert bıçakların ağız tutuşunda problemler olduğu gözlemlenmiştir.Kendi tecrübemize göre 60ila 61hrc sertliğin yeterli olduğudur.
Uddeholm Sleipner Üretiminde Nelere Dikkat Etmelidir?
İster kullanıcı olarak ister üretici olarak isterseniz satıcı olarak bıçak ile alakadar iseniz sleipner çeliğin işlenmesi hakkında muhakkak fikir sahibi olmak zorundasınız. Sleipner çeliğin iyi bir bıçağa dönüşmesi için gerekli reçete ile işlenmesi gerekir. Çeliğin uygun şekillendirmesi ve talaş kaldırma reçetesine riayet Sleipner çeliği başarıya taşır,
Sleipner çeliğin taktim şekli biraz karışıktır değişik ölçülerde gelmektedir sanaide kullanıldığı için yelpazesi çok geniştir 2379 u referans aldığı için onun üretim şekline işdeğer ölçülerde üretilmektedir. Bizim kullandığımız plakaların üzerinde çeliği dış etkilerden koruyacak siyah pütürlü bir yüzey vardır. Bu kaplamadan dolayı 4.2mm olarak satın aldığınız bir çelik genelde 4.5mm gelir ve geneldede dışı paslı bir görünüme sahiptir.
Şekil Vermede Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Sleipner çelik fabrika çıkışı gayet yumuşaktır ve kolaylıkla işlenebilir. Başarılı ısıl işlem ile çelik üstün vasıflara ulaşır. Sleipner çeliğinizi işlemek için eğe, bant zımpara ve diğer aşındırıcı el aletlerinin ve makinelerin yanı sıra cnc, lazer, su jeti gibi makineleri kullanabilirsiniz.
Bıçak yapmak için sleipner çeliği dövemezsiniz, dövmemeniz gerekir, Zira dövme çelikten üstün bir çeliktir.Çeliği dövmek bıçağa artı değer katan bir işlem değildir, yanlızca bir şekillendirme yöntemidir. Aşındırma yönteminin çok zor ve maliyetli olduğu büyük parçalarda sıcak dövme sanayide tercih edilir ve işlemin tamamlanması, çeliğin mikro yapısının düzenlenmesi için pek çok zor aşama gerekir.
Sleipner çelikten yaptığımız bıçaklar göreceli olarak oldukça küçük iş parçaları.Genelde kullandığımız çelik kalınlıkları genelde 4.5mm dir . Bu kalınlıkta bir Sleipner çeliği dövmek gereksizdir ve yapısını bozmaktadır. Bu kadar geniş ürün yelpazesi varken sleipner çeliği dövmek mantıksızdır,
Isıl İşlem
Sleipner çeliğin ısıl işlemine dikkat etmeniz gerekir. Sertleştirme sırasında dalgalanmayan ısı ortamı ve oksijensiz ortam gerekmektedir.Aksi durumlar çeliğiniz için başarısız bir ısıl işleme sebep olur, paslanmazlık özelliğini kaybedebilir sertleşmeme olabilir, bu olumsuzluklar hatalı ısıl işlem sonucudur. Doğru ısıl işlem için vakumlu bir fırın en idealidir.
Fakat doğru izolasyon ile ısı sabitliği sunabilen elektrikli fırınlar ile de ısıl işlem yapmak mümkündür, Ama tecrübe elzemdir. Unutmayın, ısıl işlem bir bütündür ve demlenme süresinden soğutma kısmına kadar çeliğiniz kesinlikle oksijen ile temas etmemelidir.
Başarılı bir ısıl işlem için izlemeniz reçetemiz nasıl olmalı?
Gerilim Giderme
Bıçağınızın üretim aşamasında üzerinde biriken sitresi yok etmek için uygulanması önerilmelidir,
Bıçağınızı fırında 800 C°-850 C° ‘ye kadar 30 dakika ısıtın ve fırın içinde oda sıcaklığına düşmesini bekleyin. Ortaya çıkacak mikro yapı gayet stabil olacaktır.
Sertleştirme
Sleipner çelik için sertleştirme ısı aralığı 1050 C°–1080 C° arasındadır. Belirlenecek ısı değeri çeliğin kütleisine istenen sertliğe göre belirlenmektedir. Tecrübelerimize göre 1070 C° doğru bir tercih olacaktır.
Sertleştirme Isısı: 65OC 15DK
830C 15DK
1070C 15DK
Soğutma
Su verme olarak anılan bu işlem demirin çelik haline dönüşme evresidir.Bu aşamada çelik son derece kırılgandır,
Yağ ile soğutma
Eğer bıçağınız 4mm üzeri ise uygun ısıl işlem yapı ile sertleştirmek mümkün. Eğer bu yöntemi seçecekseniz uygun ısıl işlem yağını seçtiğinizden ve yağ sıcaklığının 90 C° - 140 C° arasında olmasına dikkat edin, çeliğin yağa girişi çok hızlı olmalı ve tamamen soğuyana kadar bıçak yağ içerisinde hareket halinde olmalıdır. Bu işlem esnasında bıçağın oksijen ile kesinlikle temas etmemesi çok önemlidir.
Basınçlı hava ile soğutma
Elektrikli fırın ve paslanmaz folyo ile oksijen ile teması önlenip yapılmalıdır, Fırından çıkarılan bıçak 2 alüminyum plaka arasına sıkıştırılır, 2 plaka arasında kalan boşluktan ağız kısmından başlayarak tüm bölgeler hızlı ve eşit bir şekilde tamamen soğutulmalıdır.Bunun için en az 5barlık bir basınç gerekmektedir,
Meneviş
Yukarıda anlatılan reçeteye uyarsanız 60-61 HRC sertliğe ulaşabilirsiniz, Bıçağınız ısıl işlemim getirdiği sitres ile çok kırılgandır. Bu kırılganlığı gidermek için uygulayacağımız işlemin adını meneviştir ve yapılması elzemdir,
Meneviş ısı aralığı: 450° ila 750, arasında istenilen sertliğe göre 1saat x2 tekrar olarak yapılmalıdır,